یک نوزاد تازه متولد شده‌ی سالم و عادی بیشتر ساعات شبانه‌روز را می‌خوابد و فقط هر چند ساعت یک بار برای شیر خوردن بیدار می‌شود. برای والدینی که به‌تازگی پدر یا مادر شده‌اند، اغلب دشوار است که بدانند نوزاد چه مدت و چند وقت باید بخوابد. متأسفانه در ابتدا برنامه مشخصی برای خواب نوزاد وجود ندارد و بسیاری از نوزادان، حس معکوسی از روز و شب خود دارند. آن‌ها فکر می‌کنند که باید شب بیدار باشند و روز بخوابند.
به طور کلی، نوزادان تازه متولد شده در کل حدود ۸ تا ۹ ساعت در روز و در مجموع حدود ۸ ساعت در شب می‌خوابند؛ اما از آنجا که معده کوچکی دارند، برای شیر خوردن باید هر چند ساعت یک بار از خواب بیدار شوند. بیشتر نوزادان حداقل تا ۳ ماهگی، الگوی خوابی در طول شب (۶ تا ۸ ساعت) را شروع نمی‌کنند. البته این موضوع می‌تواند در بین کودکان بسیار متفاوت باشد. بعضی از نوزادان تا یک سالگی هم کل شب را نمی‌خوابند. در بیشتر موارد، کودک بیدار می‌شود و حداقل هر ۳ ساعت یک بار به شیر یا غذا خوردن نیاز دارد. اینکه کودک شما هر چند وقت یک بار باید غذا بخورد، به غذایی که می‌خورد و به سن او بستگی دارد. حتماً با پزشک خود صحبت کنید تا بدانید که آیا برای غذا دادن باید کودکتان را بیدار کنید یا خیر.
نوزاد به چه میزان خواب نیاز دارد؟
میزان خواب کودک شما به سن او و به‌علاوه به چند عامل مهم دیگر بستگی دارد. در اینجا نگاهی به دو طیف از خواب در طول سال اول کودک می‌اندازیم:
- نوزادی تا ۳ ماهگی – یک کودک سالم در این محدوده سنی باید در کل ۲۴ ساعت از شبانه‌روز، حدود ۱۴ تا ۱۷ ساعت بخوابد. او به طور معمول چرت‌های دو تا چهار ساعته می‌زند و در این بین از خواب بیدار می‌شود تا تغذیه شود، آروغ بزند، پوشکش را عوض کنند و آرام شود؛ و اگرچه یک برنامه خواب ثابتی برای کودک وجود ندارد، کودک شما وقتی بزرگ‌تر شود، احتمالاً ۸ تا ۱۲ ساعت در شب را می‌خوابد و ۲ تا ۵ بار هم در روز چرت می‌زند (اگرچه ممکن است این زمان‌بندی از کودکی به کودک دیگر متفاوت باشد).
- ۴ تا ۶ ماهگی. در این سن، می‌توان انتظار داشت که کودک حدود ۱۲ تا ۱۶ ساعت در روز بخوابد و دوره‌های خواب شبانه‌ی او طولانی‌تر شده و خوابی پیوسته‌تر خواهد داشت (این همان چیزی است که “خواب شبانه” نام دارد). چرت‌های کوچولوی شما نیز ادغام می‌شوند– به این صورت که تا ۵ ماهگی، حدوداً روزی سه بار چرت می‌زند؛ و سرانجام الگوی خواب کودک شما با بقیه برنامه‌های خانواده هماهنگ می‌شود زیرا او دیگر شب‌ها بیشتر می‌خوابد و در روز کمتر.
- ۷ تا ۱۱ ماهگی. خواب کامل او تقریباً به همین صورت باقی می‌ماند، اما طول خواب شبانه او ممکن است به ۱۰ تا ۱۲ ساعت برسد و چرت‌های او نیز از سه بار تا دو بار ادغام شوند.
عوامل مؤثر در خواب نوزاد
دو عاملی که می‌توانند بر میزان خواب نوزادان تازه متولد شده و کودکان تأثیر بگذارند عبارتند از:
- تولد زودرس. اگر کودک شما قبل از موعد (فول ترم) به دنیا آمده باشد، تعداد دفعات خواب او با نوزادان کامل متفاوت است. بسته به چگونگی تولد زودرس آن‌ها، نوزادان زودرس ممکن است حتی تا ۲۲ ساعت در شبانه‌روز بخوابند و در دفعات بیشتری برای شیر خوردن بیدار شوند. در مورد پیوسته‌تر شدن و طولانی‌تر شدن خوابشان در شب (شش ساعت یا بیشتر)، نوزادان زودرس ممکن است به سرعتِ نوزدان عادی، به این برنامه‌ی خواب نرسند. در واقع رسیدن به چنین برنامه‌ای برای این نوزادان ممکن است تا ۱۰ یا ۱۲ ماهگی آن‌ها طول بکشد.
- روش تغذیه. نوزادانی که با شیشه شیر تغذیه می‌کنند معمولاً شب‌ها کمتر بیدار می‌شوند و مدت طولانی‌تری نسبت به نوزادانی که از شیر مادرشان تغذیه می‌کنند می‌خوابند، زیرا هضم شیر خشک به زمان بیشتری نیاز دارد. البته دادن شیر خشک به کودک راه چاره‌ای برای خواب نیست، زیرا هر دو روش تغذیه، به یک مقدار خواب کامل منجر می‌شود؛ و تا سن ۹ ماهگی کودک شما، دیگر هیچ تفاوتی بین این دو روش وجود نخواهد داشت.
در مورد تنظیم برنامه خواب برای کودک، سه ماه اول زندگی او، زمان آزمایش کردن او نیست. از آنجا که کودک شما، در دوره‌ی نوزادی، هر چند ساعت یک بار به شیر خوردن از مادر یا با شیشه شیر نیاز دارد، برای مشخص کردن یک برنامه پیش‌بینی‌شده باید صبر کرد تا کودک به سن ۳ تا ۶ ماهگی برسد.
و به یاد داشته باشید که خواب ایمن و بی‌خطر در سال اول زندگی کودکان بسیار حیاتی است، بنابراین همیشه برای خواباندن کودک او را به پشت بخوابانید (هرگز روی شکم نباشد). همچنین کودک شما همیشه باید روی یک سطح ثابت و بدون وسایل بازی، با پتو و بالش در تخت حفاظ دار بخوابد.
وقتی‌که کوچولوی شما قدرت حرکت دادن بالاتنه‌اش را پیدا می‌کند، ممکن است در حدود ۴ ماهگی، با تغییر موقعیت خواب و غلت زدن، شما را غافلگیر کند (و در سن ۶ یا ۷ ماهگی بدن خود را بالا می‌کشد و می‌تواند به حالت نشسته قرار بگیرد، اگرچه زمان‌بندی همه این مراحل ممکن است در بین کودکان متفاوت باشد). نگران نباشید – در این شرایط دیگر نیازی به برگرداندن او به موقعیت قبلی نیست، اما هنوز نیاز است که او را در موقعیت مناسب و بی‌خطری بخوابانید.
آیا نوزادان می‌توانند بیش از حد بخوابند؟
بله، امکان خواب زیاد برای نوزادان وجود دارد و قطعاً در اوایل نوزادی توصیه نمی‌شود. به یاد داشته باشید که در سن ۱ ماهگی نوزاد باید حداقل هشت تا ۱۲ بار در مدت ۲۴ ساعت شبانه‌روز شیر بخورد، بنابراین اگر اجازه دهید که نوزاد تازه متولد شده‌تان برای “تمام روز” یا بیشتر از ۱۷ ساعت بخوابد، باعث می‌شود که نوزاد مقدار تغذیه مورد نیاز خود را دریافت نکند.
به خاطر داشته باشید که اگر نوزاد شما در هفته‌های اول بیش از چهار ساعت بخوابد، باید به آرامی او را بیدار کنید؛ و اگر او به دفعات کافی برای شیر خوردن (حداقل هشت بار در روز) بیدار نشود، برای مشاوره با پزشک متخصص اطفال صحبت کنید.
اگر کودک من به اندازه کافی نخوابد چه‌کار باید کرد؟
همچنین این احتمال وجود دارد که کودک شما خیلی کم بخوابد و نسبت به سنش ساعات کمتری را در خواب باشد.
اگر تایم خواب کودک شما نشان می‌دهد که ساعات خواب روز و خواب شبانه‌ی او کمتر از ساعاتی که باید در ۲۴ ساعت شبانه‌روز بخوابد، باشد و علائم واضحی از خستگی در کودکتان مشاهده می‌کنید – از جمله نق زدن‌های مداوم، مشکل در خوابیدن و آرام کردن او در شب و خواب سبک و کوتاه به‌جای چرت‌های کامل – باید با متخصص اطفال صحبت کنید که چگونه به کودک خود کمک کنید تا خواب کافی داشته باشد.
دانستن نشانه‌های خواب کودک و رعایت یک برنامه زمانی ثابت و پیوسته برای خواب، از جمله نکاتی است که احتمالاً پزشک به شما توصیه خواهد کرد.
