گاهی اوقات حساسیت پوستی یا برآمدگی‌های قرمز رنگی بدون هیچ دلیل مشخصی روی پوست کودکان ایجاد می‌شود؛ این حساسیت پوستی می‌تواند کهیر یا اورتیکاریا باشد. برآمدگی‌های قرمزرنگ روی پوست نوزادان ممکن است چند ساعت تا چند روز یا حتی یک تا دو هفته استمرار داشته باشد. این برآمدگی‌های خارش‌دار بسیار آزاردهنده‌اند و آرامش و رفاه کودک را از بین می‌برند. البته با بهره‌گیری از درمان‌های سریع کهیر می‌توان این حساسیت پوستی ناراحت کننده را به راحتی برطرف کرد.
کهیر عمدتاً باعث خارش می‌شود، البته ممکن است با درد و سوزش نیز همراه باشد. کهیر در واقع واکنش آلرژیک بدن است که می‌تواند در هر نقطه‌ای از بدن، از جمله لب، گوش، زبان یا گلو ایجاد شود. کهیر می‌تواند به اندازه پاک‌کن نوک مداد، کوچک و به اندازه بشقاب غذاخوری، بزرگ باشد.
کهیر معمولاً در اثر تماس بدن کودک با عامل‌های حساسیت‌زا از قبیل غذا یا دارو، گزش حشرات، نیش زنبور یا عفونت ایجاد می‌شود. علائم کهیر و حساسیت پوستی در کودکان معمولاً خودبه‌خود و بدون انجام درمان‌های تخصصی پزشکی یا با بهره‌گیری از درمان‌های خانگی برطرف می‌شود؛ البته این اتفاق همیشه رخ نمی‌دهد و علائم گاهی اوقات مشکل‌ساز می‌شود، در این‌صورت باید مداخله پزشکی فوری برای درمان کهیر و حساسیت پوستی کودک انجام شود.
[sv slug=”alert”]جهت تعیین وقت مشاوره تلفنی یا تصویری و یابرای کسب اطلاعات بیشتر درباره ی تشخیص و درمان کهیر و حساسیت پوستی در کودکان و یا برای رزرو نوبت در مطب دکتر نسرین السادات دوامی متخصص کودکان و نوزادان با شماره ۳۳۳۵۰۱۸۹- ۰۳۱ تماس حاصل نمایید و یا به شماره ۰۹۰۵۸۳۵۳۶۳۴ پیام ارسال فرمایید[sv slug=”alert1″]
دلایل کهیر در کودکان
کهیر عموماً واکنشی آلرژیک است، البته مواد ایجاد کننده حساسیت برای تمام کودکان یکسان نیست. کهیر زمانی ایجاد می‌شود که بدن کودک مادهای به نام هیستامین را در واکنش به تماس با مواد حساسیت‌زای داخلی یا خارجی تولید می‌کند. در ادامه با شایع‌ترین دلایل کهیر و حساسیت پوستی در کودکان آشنا می‌شوید:
- عفونت‌های باکتریایی: چند نوع عفونت باکتریایی باعث بروز علائم کهیر در بدن می‌شود.
- عفونت‌های ویروسی: کهیر با عامل ویروسی معمولاً در کودکان بسیار حادتر از بزرگسالان است. عفونت‌های دستگاه تنفسی فوقانی، سرماخوردگی و ویروس‌های دستگاه گوارش گاهی اوقات باعث کهیر زدن بدن نوزادان و کودکان می‌شود.
- مصرف دارو: مصرف بعضی داروها مانند آنتی‌بیوتیک‌ها و داروهای غیراستروئیدی ضدالتهاب، واکنش کهیر زدن را در بدن نوزادان و کودکان برمی‌انگیزد.
- گزش حشرات یا نیش زنبور: نیش حشرات به راحتی ممکن است باعث بروز علائم کهیر در کودکان شود.
- مواد غذایی: مواد غذایی شاخص‌ترین دلیل کهیر زدن بدن نوزادان است. خوردن یا حتی بلعیدن بعضی غذاها باعث واکنش نشان دادن بدن نوزادان می‌شود. شیر، آجیل، انواع توت، صدف و تخم‌مرغ متداول‌ترین غذاهایی است که مصرفشان باعث ایجاد حساسیت پوستی در کودکان می‌شود.
- سیستم ایمنی ضعیف: سیستم ایمنی بدن نوزادان و خردسالان بسیار ضعیف و نابالغ است؛ به همین دلیل تماس با هر نوع غذا یا مادهای باعث بروز حساسیت پوستی می‌شود. البته سیستم ایمنی بدن به موازات رشد کودک قوی‌تر می‌شود و آستانه تحملش در تماس با مواد جدید و مواد قدیمی ایجاد کننده حساسیت بالاتر می‌رود.
- عامل‌های محیطی: تغییرات محیطی مانند تغییرات جوی از قبیل سرد یا گرم شدن محیط اطراف یا محیط کلی نیز می‌تواند باعث بروز علائم کهیر در کودکان شود.
- دیگر عامل‌های حساسیت‌زا: بعضی عامل‌های خارجی مانند مواد شیمیایی، رایحه‌های خاص، آلاینده‌ها و مواد محرک مربوط به حیوانات خانگی باعث تحریک پوست کودکان و بروز علائم کهیر می‌شود.
علائم کهیر خفیف خودبه‌خود، فقط ظرف ۲۴ ساعت از بین می‌رود. در این شرایط به راحتی می‌توانید بررسی کنید که تماس با کدام ماده یا محصول جدید باعث ایجاد عفونت در بدن کودک شده است. برای مثال به راحتی متوجه می‌شوید که استفاده از لوسیون یا صابون جدید، غذاهای مصرفی یا تماس با گیاه سمی به حساسیت پوستی دامن زده است.
نشانه‌ها و علائم کهیر و حساسیت پوستی در کودکان
ایجاد برجستگی‌های قرمزرنگ مهم‌ترین نشانه کهیر در کودکان است که ویژگی‌های آنها در تمام کودکان یکسان نیست و به شدت واکنش آلرژیک و عامل ایجاد حساسیت بستگی دارد. ویژگی‌های معمول این برجستگی‌های قرمز رنگ به شرح زیر است:
- بسیار کوچک یا به بزرگی بشقاب غذاخوری؛
- ایجاد شدن به صورت خوشه‌ای؛
- دارای مرکز کم‌رنگ؛
- بزرگی و موقعیت حساسیت پوستی ممکن است ظرف چند ساعت تغییر کند؛
- همراه با خارش و سوزش و
- ایجاد کننده احساس درد و سوزش.
کهیر همراه با آنژیوادم باعث بروز علائمی مانند برجستگی، لکه‌های قرمز، پف کردن یا ورم کردن دور چشم‌ها، لب‌ها، گلو، دست‌ها، پاها و ناحیه تناسلی می‌شود. همچنین کودک دچار علائمی مانند حالت تهوع، استفراغ و دل درد نیز می‌شود.
بیمار مبتلا به کهیر و آنژیوادم در موارد نادر دچار شوک آنافیلاکسی نیز می‌شود. شوک آنافیلاکسی با علائمی مانند گیجی، بیهوشی، افت فشار خون و مشکلات تنفسی همراه است.
آنژیوادم چیست؟
آنژیوادم عارضه‌ای است که شباهت زیادی به کهیر دارد، با این تفاوت که ورم التهابی ناشی از آنژیوادم، مانند ورم کهیر روی سطح پوست نیست، بلکه زیر سطح پوست ایجاد می‌شود. ورم آنژیوادم دور لب‌ها، چشم‌ها و گاهی اوقات ناحیه تناسلی، پاها و دست‌ها مشاهده می‌شود.
اگر آنژیوادم گلو، زبان و ریه‌ها را درگیر کرده باشد، انسداد مجاری عبور هوا تنفس را برای بیمار دشوار می‌کند و در نتیجه زندگی بیمار به خطر می‌افتد. البته این وضعیت بسیار نادر است.
تشخیص کهیر
پزشکان عموماً می‌توانند کهیر را با نگاه کردن به پوست کودک تشخیص بدهند. بااین‌حال پزشک پیش از اعلام تشخیص قطعی پرسش‌هایی را درباره تماس کودک با عامل‌های حساسیت‌زا، مصرف داروها، سابقه پزشکی، ابتلا به انواع بیماری‌ها و عامل‌های تنش‌زای روزمره می‌پرسد.
اگر کهیر مزمن باشد، والدین باید گزارشی تفصیلی را از فعالیت‌های روزانه فرزندشان، مانند غذاها یا نوشیدنی‌های مصرف شده تهیه کنند. آزمایش خون و تست آلرژی آزمایش‌های متداولی هستند که لازم است برای تأیید واکنش کهیر، به ویژه در صورت مزمن بودن کهیر انجام شوند. همچنین ممکن است پزشک دستور بدهد آزمایش‌های تشخیصی برای بررسی ابتلا به دیگر عارضه‌های ایجاد کننده کهیر، مانند هپاتیت و بیماری تیروئید نیز انجام شود.
پزشک علت اصلی کهیر را با توجه به نتایج آزمایش‌ها تعیین می‌کند، البته ریشه‌یابی کهیر بسیار دشوار است. آزمایش‌های مختلفی برای تشخیص کهیر انجام می‌شود، برای مثال پزشک یخ روی پوست کودک می‌گذارد تا واکنش پوست را به تماس با ماده بسیار سرد بررسی کند.
اگر کهیر مزمن باشد، والدین باید گزارشی تفصیلی را از فعالیت‌های روزانه فرزندشان، مانند غذاها یا نوشیدنی‌های مصرف شده تهیه کنند. آزمایش خون و تست آلرژی آزمایش‌های متداولی هستند که لازم است برای تأیید واکنش کهیر، به ویژه در صورت مزمن بودن کهیر انجام شوند. همچنین ممکن است پزشک دستور بدهد آزمایش‌های تشخیصی برای بررسی ابتلا به دیگر عارضه‌های ایجاد کننده کهیر، مانند هپاتیت و بیماری تیروئید نیز انجام شود.
پزشک علت اصلی کهیر را با توجه به نتایج آزمایش‌ها تعیین می‌کند، البته ریشه‌یابی کهیر بسیار دشوار است. آزمایش‌های مختلفی برای تشخیص کهیر انجام می‌شود، برای مثال پزشک یخ روی پوست کودک می‌گذارد تا واکنش پوست را به تماس با ماده بسیار سرد بررسی کند. همچنین گاهی پزشک جسم سنگینی، مانند کیسه شن را روی پوست کودک می‌گذارد تا بررسی کند که آیا فشار باعث کهیر زدن بدن کودک می‌شود یا خیر.
درمان‌های خانگی کهیر و حساسیت پوستی کودکان
درمان‌های خانگی به روش‌هایی گفته می‌شود که والدین می‌توانند آنها را برای رفع علائم و بهبود کهیر در خانه انجام بدهند. متداول‌ترین درمان‌های خانگی کهیر به شرح زیر است:
- داروی آنتی هیستامین خوراکی بدون نسخه: مصرف آنتی هیستامین خوراکی بدون نسخه به رفع خارش و ناراحتی ناشی از برجستگی‌های قرمزرنگ روی پوست کمک می‌کند. والدین باید دارو را در دوز تعیین شده و مطابق دستور مصرف دارو به فرزندشان بدهند.
- ایجاد محدودیت برای خاراندن کهیر: خاراندن عارضه کهیر و حساسیت پوستی نوزادان و کودکان را شدیدتر می‌کند؛ پس نگذارید که کودک کهیر را بخاراند. برای جلوگیری از خاراندن کهیر باید فرزندتان را به طور تمام‌وقت تحت نظر بگیرید. همچنین بهتر است ناخن‌های فرزندتان را کوتاه کنید تا خطر خاراندن کهیر کمتر شود. استعمال پماد ضدخارش روی کهیر نیز از شدت و تناوب خارش کمتر می‌کند.
- گذاشتن دستمال سرد روی کهیر: گذاشتن دستمال سرد روی کهیر به علت اثر خنک‌کنندگی که دارد، درد و سوزش ناشی از کهیر را فوراً تسکین می‌دهد.
- حمام با آب ولرم: کهیر و حساسیت پوستی مانعی برای حمام کردن نیست؛ البته در این شرایط باید کودک را با آب ولرم حمام کنید تا علاوه بر این‌که آب بدن کوک را تمیز می‌کند، بدن را خنک نیز بکند و ناراحتی‌اش را برطرف کند.
یک حمام ده دقیقه‌ای با آب ولرم ناراحتی ناشی از کهیر را تسکین می‌دهد
همچنین فقط از شوینده‌های ملایم بدون بو استفاده کنید تا مواد شیمیایی موجود در صابون‌های عطری باعث تحریک نشود. بدن کودک را پس از استحمام با حوله نرم خشک کنید و کرم یا لوسیون ملایمی روی پوست مرطوب بزنید.
- دور نگه داشتن کودک از محرک‌ها: اگر محرک‌های کهیر را شناسایی کردید یا به عامل خاصی مشکوک هستید، تماس کودک را با آن ماده محدود کنید. همچنین غذاها و داروهای مصرفی روزانه کودک را یادداشت کنید تا محرک‌های پنهان کهیر را شناسایی کنید و بتوانید با دوری از آنها از کهیر زدن بدن کودک پیشگیری کنید.
- راحت کردن محیط اطراف کودک: محیط اطراف کودک باید بسیار راحت باشد تا علائم کهیر برطرف شود. برای مثال در فصل تابستان باید کودک را در اتاق با تهویه مناسب نگه دارید و در فصل زمستان نیز دستگاه بخور در اتاق کودک بگذارید.
لباس کودک نیز باید لباس راحت و گشادی از جنس نخ‌پنبه باشد. ناحیه دچار حساسیت پوستی را در صورت امکان بپوشانید تا کودک نتواند آن را بخاراند و در نتیجه کهیرش شدیدتر نشود. البته اگر ناحیه را پوشاندید، دقت کنید که بخش دچار حساسیت همیشه خنک باشد.
کهیر عارضه پوستی بسیار شایعی در کودکان است، اما برای آن‌که بتوان کهیر را به روشی مناسب درمان کرد، والدین باید اطلاع کاملی از علائم کهیر داشته باشند. همچنین والدین باید برای دوری از محرک‌های کهیر و پیشگیری از آن تلاششان را بکنند تا فرزندشان دچار این عارضه ناراحت کننده نشود.
