اهمیت تغذیه کودک با شیر مادر

مادر شدن، یکی از بهترین لحظات برای هر زن است. مادر بودن یک حس بی‌نهایت لذت‌بخش است و به هر صورت، زن را به یک فردی مسئولیت‌پذیرتر تبدیل می‌کند. او اکنون باید مراقب نوزاد خود که به‌تازگی پا به این دنیا گذاشته است باشد. یکی از مهم‌ترین عواملی که هر مادری باید در نظر داشته باشد این است که چه راهی را برای تغذیه کودکش انتخاب کند. اگرچه این روزها استفاده از شیر خشک بیشتر شده است که در واقع برای نوزادان چندان مفید نیست. از لحاظ علمی ثابت شده است که شیر مادر بهترین تغذیه برای نوزادان تازه متولد شده تا ۶ ماهگی است. جدای از این موضوع، شیر دادن برای خود مادر نیز مفید است.

قبل از اینکه به اهمیت شیر ​​مادر برای نوزاد بپردازیم، بهتر است بدانید شیر مادر با شیر طبیعی چه تفاوتی دارد. اولین شیر مادر پس از زایمان (آغوز)، غلیظ و زرد رنگ می‌باشد که حاوی شیر غنی از مواد مغذی و پادتن است. پس از سه تا پنج روز بعد از زایمان، غلظت این شیر ​​کاهش می‌یابد و دیگر حاوی مقدار مناسب چربی، قند، آب و پروتئین خواهد بود. شیر مادر مانند یک آنتی‌بیوتیک طبیعی عمل می‌کند و کودک شما را از بیماری‌هایی مانند آسم، اسهال، سرطان خون، چاقی و فشارخون بالا مصون می‌کند.

شیر مادر در مقایسه با شیر خشک، راحت‌تر هضم می‌شود، بنابراین سیستم گوارش کودک شما را دچار مشکل نمی‌کند و شیر مادر دقیقاً دمای لازم را برای نوزاد تازه متولد شده دارد. شیر مادر هورمونی را ترشح می‌کند تحت عنوان ایمونوگلوبولین، ترشحی که یک لایه محافظ بر روی مخاط روده، گلو و بینی کودک ایجاد می‌کند تا از او در برابر ویروس‌ها و باکتری‌ها محافظت کند.

نوزادانی که از شیر مادر تغذیه می‌کنند:

• سیستم ایمنی قوی‌تری دارند.
• کمتر دچار مشکلاتی مانند اسهال، یبوست، ورم معده و روده، رفلاکس معده و انتروکولیت نکروزان زودرس (NEC) می‌شوند.
• کمتر دچار سرماخوردگی و بیماری‌های تنفسی مانند ذات‌الریه، ویروس انسدادی تنفسی (RSV) و سیاه‌سرفه می‌شوند.
• کمتر دچار عفونت گوش می‌شوند، به‌ویژه عفونت‌هایی که به شنوایی آسیب می‌رسانند.
• احتمال ابتلا به مننژیت باکتریایی در این نوزادان کمتر است.
• دید بهتری دارند و کمتر دچار رتینوپاتی (مشکلات شبکیه) در نوزادان زودرس می‌شوند.
• نرخ مرگ و میر در این نوزادان کمتر است.
• میزان سندرم مرگ ناگهانی نوزاد (SIDS) در آن‌ها پایین‌تر است.
• کلاً کمتر دچار بیماری و ناچار به بستری در بیمارستان می‌شوند.
• غیبت از کار در والدین آن‌ها تا شش برابر کمتر است.

شیر مادر حاوی مواد مغذی فراوانی می‌باشد که به راحتی قابل جذب هستند، همچنین دارای آنتی‌اکسیدان، آنزیم، خواص ایمنی بدن و آنتی‌بادی‌های زنده از بدن مادر می‌باشد. سیستم ایمنی مادر که کامل‌تر است، مواد آنتی‌بادی را در برابر میکروب‌هایی تولید می‌کند که او و کودکش در معرض آن‌ها قرار می‌گیرند. این آنتی‌بادی‌ها برای محافظت از کودک در برابر بیماری، به شیری که می‌خورد وارد می‌شوند. ایمونوگلوبولین A دیواره روده‌ی ضعیف و کامل نشده‌ی کودک را پوشش می‌دهد و به نشت میکروب‌ها و آلرژن‌ها در روده کمک می‌کند. شیر مادر همچنین حاوی موادی است که به طور طبیعی نوزادان را آرام می‌سازد.

نوزادانی که با شیر مادر تغذیه می‌شوند شاید به کودکان سالم‌تری تبدیل شوند و از مزایای زیر برخوردار خواهند بود:

• احتمال کمتر ابتلا به آلرژی، اگزما و آسم
• احتمال کمتر ابتلا به سرطان‌های کودکی، از جمله لوسمی و لنفوم
• خطر کمتری برای ابتلا به دیابت نوع ۱ و ۲
• خطر کمتر ابتلا به بیماری کرون و کولیت
• خطر کمتر ابتلا به بیماری تنفسی
• احتمال کمتر ابتلا به مشکلات گفتاری و ارتودنسی
• پوسیدگی کمتر دندان‌ها
• احتمال کمتر چاقی در کودکی
• بهبودی در بلوغ مغزی
• ایمنی بیشتر در برابر عفونت

• تغذیه کودک با شیر مادر مزایای اقتصادی را نیز به همراه دارد زیرا شیر مادر در مقایسه با شیر خشک، تقریباً رایگان است. همچنین جلوی هزینه‌های درمانی برای بیماری‌ها و مشکلات ناشی از مصرف شیر خشک را می‌گیرد.
• شیر دادن به کودک باعث می‌شود تا مادر احساس غرور، سربلندی و اعتمادبه‌نفس کند زیرا دارد بهترین مواد مغذی را به کودک خود می‌رساند.
• شیر دادن به کودک، پیوندی را بین مادر و کودک به وجود می‌آورد که یا هیچ نوع تغذیه با عادت دیگری نمی‌توان آن را به دست آورد.

نوجوانان و بزرگسالانی که در کودکی از شیر مادر تغذیه کرده‌اند، از مزایای بسیاری در طول زندگی خود برخوردار خواهند بود، از جمله:

• کمتر به روماتیسم مفصلی و لوپوس مبتلا می‌شوند.
• کمتر در بزرگ‌سالی به بیماری قلبی مبتلا می‌شوند.
• خطر کمتری از ابتلا به بیماری ام اس متوجه آن‌ها می‌باشد.
• خطر کمتری از ابتلا به سرطان‌های پستان در قبل و بعد از یائسگی وجود دارد.

بیشتر افراد از این واقعیت که شیر مادر نه تنها برای نوزاد بلکه برای خود مادر نیز مفید است اطلاعی ندارند. شیر مادر موهبتی است که هم کودک و هم مادر می‌توانند از مزایای آن بهره‌مند شوند. شیردهی باعث آزاد شدن هورمونی به نام اکسی توسین می‌شود که به رحم کمک می‌کند تا به اندازه طبیعی خود در قبل از بارداری برگردد. فواید شیردهی مادران فقط به این مورد محدود نمی‌شود.

شیردهی از نظر احساسی نیز برای مادر مفید است، از جمله:

• افزایش اعتمادبه‌نفس و عزت‌نفس
• بیشتر شدن آرامش. نوزادانی که از شیر مادر تغذیه می‌کنند در مجموع کمتر گریه می‌کنند و کمتر دچار مشکلات و بیماری‌ها می‌شوند. شیردهی می‌تواند به سلامت جسمی، روانی و روحی همه خانواده کمک کند.
• شیردهی سفر کردن را راحت‌تر می‌کند. شیر مادر همیشه تمیز و با دمای مناسب است.
• پیوند جسمی و عاطفی بین مادر و کودک بیشتر خواهد بود. شیردهی باعث تماس پوست به پوست بیشتر بین مادر و کودک، بیشتر در آغوش گرفتن و نوازش کودک می‌شود. بسیاری افراد احساس می‌کنند که پیوند محبت آمیزی که در طول سال‌های اول زندگی بین مادر و کودک وجود دارد، به کاهش مشکلات اجتماعی و رفتاری در کودکان و بزرگسالان کمک می‌کند.
• مادران شیرده یاد می‌گیرند که چگونه متوجه علائم و نشانه‌های نوزاد خود شوند و نوزادان یاد می‌گیرند که به افراد مراقب خود اعتماد کنند. این امر به شکل‌گیری رفتار اولیه نوزاد کمک می‌کند.

مزایایی که شیردهی ممکن است برای بقیه‌ی زندگی فرد داشته باشد عبارتند از:

• خطر کمتر ابتلا به سرطان پستان
• خطر کمتر ابتلا به سرطان تخمدان
• خطر کمتر ابتلا به روماتیسم مفصلی و لوپوس
• آندومتریوز (رشد بافت داخلی رحم در جایی بیرون از رحم) کمتر
• خطر کمتر ابتلا به پوکی استخوان با بالا رفتن سن
• خطر کمتر ابتلا به دیابت
• کاهش خطر ابتلا به فشارخون بالا
• کاهش خطر ابتلا به بیماری قلبی عروقی

شیردهی از نظر جسمی برای مادر مفید است، از جمله:

• کاهش سریع‌تر وزن پس از تولد، سوزاندن حدود ۵۰۰ کالری اضافی در روز، به تولید و حفظ ذخیره‌ی شیر کمک می‌کند.
• رحم را تحریک می‌کند تا منقبض شود و به اندازه طبیعی خود برگردد.
• مقدار خونریزی پس از زایمان کمتر می‌شود.
• عفونت دستگاه ادراری کمتر می‌شود.
• احتمال کم‌خونی کمتری وجود خواهد داشت.
• خطر ابتلا به افسردگی پس از زایمان کمتر خواهد بود و در خلق‌وخوی بهتر مادر تأثیر دارد.

بزرگترین تصور غلطی که در مورد شیر مادر وجود دارد این است که این شیر برای کودک کافی نیست. از نظر علمی ثابت شده است که نوزاد تازه متولد شده باید فقط ۶ ماه با شیر مادر تغذیه شود و دیگر نیازی به آب یا میوه دادن به او نیست زیرا شیر مادر حاوی تمام مواد مغذی و پروتئینی لازم برای رشد و نموی کودک در هر جنبه‌ای است.

بسیاری از مردم معتقدند که شیر خشک درست شبیه به شیر مادر است. در صورتی که این طور نیست. فقط شیر مادر است که همه‌ی مواد مانند چربی، قند و آب را به نسبت دقیق در خود دارد.

بله موارد زیادی وجود دارد که توصیه می‌شود مادر نباید به کودک خود شیر بدهد، از جمله:

• اگر مادری به بیماری اچ آی وی مبتلا باشد، نباید به کودک خود شیر بدهد.
• اگر مادری تحت روند درمانی خاصی قرار دارد و داروهای زیادی مصرف می‌کند، توصیه می‌شود به کودک خود شیر ندهد.
• اگر مادری تحت درمان با هر نوع داروی هورمونی باشد، حتماً باید با یک پزشک مشورت کند که آیا می‌تواند به کودک خود شیر بدهد یا خیر.

گفته می‌شود که فرزندان موهبت خدا هستند و زنانی که فرزند به دنیا می‌آورند در واقع عبادت می‌کنند؛ بنابراین هر دو نیاز به مراقبت و عشق دارند؛ بنابراین برای شیر دادن به کودکتان هرگز تردید نداشته باشید. شیردهی نه تنها نوزادان را سالم نگه می‌دارد بلکه به سالم و شاد نگه داشتن مادر نیز کمک می‌کند.